Oorzaken van allergieën
Steeds meer mensen over de hele wereld lijden aan allergieën
Veel mensen hebben ofwel zelf last van allergische rinitis, allergisch astma of een voedselallergie, of zij kennen iemand met een allergie. Allergische aandoeningen zijn thans een van de meest voorkomende ziekten in de westerse wereld. Tot wel 20% van de wereldbevolking lijdt aan allergieën van type I, ongeveer 1,3 miljard mensen. De verspreiding ervan varieert, vooral in de geïndustrialiseerde landen.
Meer dan 50% van de bevolking in Europa heeft aanleg om allergische reacties te vertonen en de afgelopen decennia is er een stijgende tendens van patiënten met allergische rinitis waargenomen.
Waarom neemt het aantal mensen met allergieën over de hele wereld toe?
De redenen die aanleiding geven tot de sterke stijging in allergische aandoeningen worden nog intensief bestudeerd. In dit onderzoeksveld kunnen in de komende paar jaar opzienbarende resultaten worden verwacht.
Mogelijke antwoorden zijn:
1. Veranderde levensomstandigheden
Allergische aandoeningen zijn ziekten van het immuunsysteem. Een speciaal antilichaam van het immuunsysteem, het specifieke IgE, vervult een belangrijke rol. Normaliter speelt IgE een rol in de afweer tegen parasieten zoals parasitaire wormziekten. Doordat de verbeterde hygiënische omstandigheden vandaag de dag hebben geleid tot een daling van parasitaire ziekten in vergelijking met vroeger, wordt geopperd dat dit onderdeel van ons immuunsysteem niet genoeg ‘uitdaging’ kent. Ook is aangetoond dat kinderen bij wie het immuunsysteem reageert op bepaalde pathogenen – bijv. de ziekteverwekker van tuberculose – minder te lijden hadden van veelvoorkomende allergieën.
2. Veranderde leefstijlen
Onder andere onze voedingsgewoonten zijn in overweging genomen. Voedingsmiddelen worden vandaag de dag aangeleverd van over de hele wereld. Op die manier komt ons immuunsysteem in contact met allergenen die bijvoorbeeld in Nederland 50 jaar geleden onbekend waren. Daarnaast lijken de consumptie van bepaalde vetten die we binnenkrijgen via voedsel een rol te spelen in de ontwikkeling van allergieën.
Andere stoffen, waarmee we niet eerder in contact kwamen, worden steeds meer gebruikt in ons dagelijkse leven. Denk maar aan nieuwe voedseladditieven, textielverfstoffen en geneesmiddelen, om maar eens iets te noemen. Het wijdverbreide gebruik van latex in de medische sector (bijv. in onderzoekshandschoenen) is vergezeld gegaan van een toename in latexallergieën bij medisch personeel.
3. Milieu-invloeden
Milieu-invloeden spelen waarschijnlijk ook een rol in de toename van allergische aandoeningen. Ook al is het effect van verschillende niveaus van vervuiling op de ontwikkeling van allergieën nog niet onomstotelijk vastgesteld, wél is bewezen dat bijvoorbeeld roetdeeltjes van dieselbrandstoffen de ontwikkeling van allergieën kunnen bevorderen.
Neem allergieën serieus
Meestal uiten de eerste tekenen van een allergie zich als hooikoorts, wat op zich vervelend is, maar bij pollenallergieën treedt dit alleen op ten tijde van het loslaten van stuifmeel door de betreffende plant. De symptomen kunnen alleen worden bestreden door zogenaamde symptomatische geneesmiddelen in te nemen (bijv. antihistaminen), maar de oorzaak van de allergie wordt niet aangepakt.
Als de onderliggende oorzaak van de allergische ontstekingsreactie niet causaal wordt behandeld, wordt de aandoening alleen maar ernstiger. Binnen een paar jaar worden de lagere luchtwegen dan door meer allergieën of ontstekingen aangetast. Het resultaat is allergisch astma.
Een allergie voor ingeademde allergenen loopt altijd het risico dat de allergie zich gaat verplaatsen. Dit betekent dat de symptomen van de bovenste luchtwegen (neus en ogen) na verloop van tijd zich verplaatsen naar de lagere luchtwegen (bronchiën van de longen). Het gevolg is allergisch bronchiaal astma, dat binnen 8 jaar optreedt in ongeveer 40% van onbehandelde allergiepatiënten! Ernstige gezondheidsschade en arbeidsongeschiktheid kunnen het gevolg zijn.
Zelfs als het ongemak dat door hooikoorts wordt veroorzaakt aanvankelijk niet ernstig is, is het toch raadzaam een arts te raadplegen die ervaren is in het diagnosticeren en behandelen van allergische aandoeningen.
Ga op tijd naar de allergiespecialist
Alhoewel symptomatische geneesmiddelen zoals antihistaminen de allergische symptomen op de korte termijn kunnen verlichten, doen ze niets aan de oorzaak van de allergie. Met het allergievaccin (vaak allergeen-immunotherapie of hyposensibilisatie genoemd) heeft de allergiespecialist een behandelingsoptie, met een alternatieve benadering, bijvoorbeeld tegen pollen- en stofmijtallergenen.
Voor het succes van zo’n behandeling is een accurate diagnose vereist, waarbij de activerende allergenen duidelijk worden geïdentificeerd door middel van verschillende testmethoden. Aangezien het stellen van een diagnose vaak op speurwerk lijkt en veel ervaring vereist, moet het worden uitgevoerd door een specialist.
De meest drastische therapie is natuurlijk het vermijden van alle stoffen die allergie kunnen veroorzaken. Wanneer dit niet goed mogelijk is, zoals in het geval van pollenallergie, kan immunotherapie helpen om allergiesymptomen effectief en langdurig te verminderen en het ontstaan van allergisch astma te voorkomen. Bij patiënten die allergisch zijn voor insectengif (zoals van bijen of wespen), kan dit soort behandeling zelfs levensreddend zijn. Wetenschappelijke studies hebben ook aangetoond dat patiënten die met succes een allergeen-immunotherapie hebben ondergaan, minder kans hebben om nieuwe gevoeligheden te ontwikkelen dan allergiepatiënten die alleen symptomatische geneesmiddelen kregen toegediend.